Κοκκινοπηλός, εξωτική ομορφιά

Από το τεύχος Φεβρουαρίου.

Ένα σπάνιο γεωλογικό φαινόμενο έχει δημιουργήσει ένα εξωτικό τοπίο στην περιοχή Κοκκινοπηλός που  βρίσκεται  περίπου 2km  Δυτικά-Νοτιοδυτικά  του Αγ. Γεωργίου του δήμου Ζηρού.
Τα  φαινόμενα διάβρωσης  έχουν δημιουργήσει  ένα μοναδικό  τοπίο  γήλοφων  στην  περιοχή όπου  έχουν έλθει στο  φως λίθινα εργαλεία της προϊστορικής  εποχής. Αξίζει να σημειωθεί  ότι στον  χώρο  διέρχεται  υπόγεια ο  αγωγός του αρχαίου Ρωμαϊκού  υδραγωγείου  που  μετέφερε  το νερό   από την  πηγή Αγ. Γεωργίου  στην

αρχαία  Νικόπολη. Είναι ορατά  στον χώρο τα φρεάτια  επίσκεψης  του  υπόγειου  υδραγωγείου. Με δυο λόγια είναι  ένα  μνημείο της  φύσης  με  μεγάλο γεωλογικό αρχαιολογικό  ενδιαφέρον  και θα πρέπει  να  προστατευθεί. Ο Κοκκινοπηλός  μαζί  με την Πηγή  Αγ. Γεωργίου  και  την  Λίμνη  Ζηρού   αποτελούν

μια  από τις  σημαντικότερες γεωδιαδρομές της ευρύτερης περιοχής  μας  και  έναν  γεωτουριστικό πόλο  μεγάλης  σημασίας  για την  περιοχή  μας .

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, μη γνωρίζοντας την αξία του τόπου αυτού, πολλοί (οδηγοί, κυνηγοί ή βοσκοί της περιοχής;;), ανεβαίνουν στους κόκκινους γήλοφους με αυτοκίνητα 4Χ4 ενώ δίπλα υπάρχει αγροτικός δρόμος. Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά για τους λόφους και η μορφολογία του τοπίου. Αν συνεχιστεί αυτή η ασυνείδητη συμπεριφορά απέναντι στο μοναδικό αυτό μνημείο της φύσης απλά τα αμέσως επόμενα χρόνια ο Κοκκινοπηλός δεν θα υπάρχει.

Τι είναι ο Κοκκινοπηλός;

Ο  Κοκκινοπηλός  είναι ερυθρογή (Terra rossa) πρόκειται για μια δολίνη με
αργιλική  σύσταση η οποία της προσδίδει  γαιώδη  υφή και με   οξείδια  του  σιδηρού που της προσδίδουν το κόκκινο  χρώμα. Παρόμοιες δολίνες  με  ερυθρογή  συναντάμε και βορειότερα  τόσο  στον  ορεινό  όγκο δυτικά της  όχθης  του ποταμού Λούρου όσο  και  στο Ξηροβούνι.

Η  παλαιογεωγραφική  εξέλιξη  του  χώρου  ήταν  και είναι  συνυφασμένη  με το εκάστοτε επίπεδο  ροής του  Λούρου ποταμού   αλλά  και  του  χειμάρρου  της  Αγ. Μαρίνας .

Στην  διαμόρφωση της  μορφολογίας  του τοπίου  καθοριστικό  ρόλο  διαδραμάτισαν:

-  Οι  λιθολογικές ορυκτολογικές  και υδρολιθολογικές  ιδιότητες  της ευθρογής  (terra rossa).  Οι ερυθοπηλοι-ερυθρογή  είναι   αδιαπέραστοι  σχηματισμοί,  γι' αυτό  και  το  νερό  της  βροχής  που  πέφτει  στην  επιφάνεια  τους  σχεδόν  στο σύνολο  του απορρέει  επιφανειακά και δημιουργεί ένα  μοναδικό  μικροανάγλυφο  στην  επιφάνεια  των ερυθροπηλών.

- Οι κλιματολογικές  συνθήκες  που επικρατούν  στην  περιοχή: θερμοκρασία, ύψος  κατακρημνισμάτων, άνεμοι κ.α. Οι διαφορές  θερμοκρασίας , (φαινόμενα  έντονης  ξηρασίας , φαινόμενα παγετού  κ.α) το  ύψος  και η ένταση  της  βροχής   η ένταση  και η  φορά των ανεμών  είναι καθοριστικοί παράγοντες  της δημιουργίας  και  της  έντασης των φαινομένων διάβρωσης  που  διαμορφώνουν την  μορφολογία  του  τοπίου.

- Η  βλάστηση  δεδομένου ότι  σε  μεγάλο βαθμό από  αυτή ρυθμίζονται τα  φαινόμενα  διάβρωσης  κ.α

Η  επιφανειακή  αποστράγγιση  του  χώρου  γίνεται  μέσω  μικρών  χειμάρρων  τόσο  ανατολικά  απ' ευθείας  στον  Λούρο  ποταμό όσο  και δυτικά  στον  χείμαρρο  Αγ. Μαρίνας

Ένας χώρος μεγάλης αξίας

Ο χώρος του Κοκκινοπηλου  είναι  μεγάλης  γεωλογικής, παλαιογεωγραφικής  και  αρχαιολογικής  άξιας.

Σύμφωνα με την Αδάμ, Ε., Λάκκα Σουλίου ΙΙ, πρακτικά επιστημονικού συμποσίου, Θεσπρωτικό Ιούλιος 2012, αναφέρεται: «αν και δεν διασώζονται παλαιοανθρωπολογικά κατάλοιπα με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα συμπεραίνουμε ότι ο Κοκκινόπηλος αποτέλεσε περιοχή φιλοξενίας τουλάχιστον του Νεάντερταλ και του σύγχρονου ανθρώπου.

Οι κόκκινοι σχηματισμοί του αποτελούν εντυπωσιακό στοιχείο της τοπογραφίας. Πρόκειται για λεκάνη με κόκκινες επιχώσεις λάσπης που φτάνουν σε ύψος και τα 40 μ. με ελάχιστη ή καθόλου βλάστηση, κατακερματισμένες από πολυάριθμα και απότομα χαντάκια περισσότερο στο νότιο τμήμα της… Πρόκειται για μια πόλγη, που διατηρεί στις άκρες της και σποραδικά και στο κέντρο «παλαιοέδαφος» όπου διακρίνονται διαφορετικά επεισόδια και κατά τόπους συγκεντρώνονται λίθινα  τέχνεργα…

 Όταν η θέση πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τους παλαιολιθικούς ταξιδευτές είχε διαφορετική εικόνα: ήταν επίπεδη χωρίς λοφάκια, με πρόσβαση σε νερό. Η εικόνα που βλέπουμε σήμερα έχει αρχίσει να διαμορφώνεται πιθανόν από τις αρχές της Ανώτερης Παλαιολιθικής, κρίνοντας από το σημείο που βρέθηκαν τα τέχνεργα, αλλά οι δραματικές αλλαγές πρέπει να έγιναν μετά την κατασκευή του Ρωμαϊκού υδραγωγείου.

  

Πηγή: "Το φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα της λίμνης Ζηρού" του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Φιλιππιάδας, έτος 2014. 

Πηγή: ΚΠΕ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ

Φωτογραφίες: ΚΠΕ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ